ABD, 20 Mart 2003’te Irak’ı işgal etti ve Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesine kadar gidecek süreci başlattı.
ABD ile İngiltere’nin başını çektiği ve “Irak Özgürlük Operasyonu” olarak isimlendirilen işgal sürecinde en tartışmalı mevzu, ABD idaresinin, işgale münasebet olarak Saddam Hüseyin’in kitle imha silahları geliştirdiği ve bunu terör örgütleriyle paylaşabileceğini ileri sürmesiydi.
Dönemin ABD Lideri George W. Bush, 2002’de Birleşmiş Milletler (BM) genel Heyetinde yaptığı konuşmada, Irak’ın kitle imha silahlarına sahip olduğunu ve bu silahları terörist kümelere vermekle tehdit ettiğini öne sürdü.
Savaşa münasebet gösterilen bu sav, işgalin birinci yılı boyunca tartışıldı lakin Saddam rejimi devrildikten sonra, ülkede kitle imha silahlarına yönelik ispatlar bir türlü ortaya çıkmadı.
ABD Senatosu İstihbarat Komitesi, bir Yıl sonra 2004’te Irak’ta kitle imha silahları tezlerinin yanlış olduğunu kabul etti. Lakin bu İzah kamuoyunda gereğince yankı bulmadı ve ABD’nin Irak’a müdahale etmesine yol açan münasebetlerden biri olarak kalmaya devam etti.
Irak’ta kurulan bir kurul, 2005’te Irak’ın kitle imha silahları olmadığı sonucuna vardı.
Dünyayı bu temelsiz bilgiyle yanıltan Bush ise fakat 2011’de kitle imha silahları argümanlarının yanlışsız olmadığını kabul etti.
İddianın anne kaynağı New York Times gazetesiydi ve bu temelsiz sav yıllarca gazetenin prestiji her Laf konusu olduğunda gündeme geldi.
Yüz binlerce Iraklı öldü, ABD 1,5 trilyon dolar harcadı
Irak işgali beklenenden süratli gerçekleşti ve Bağdat kısa müddette düştü fakat işgal sonrasında Irak’ta direnişçilerle ABD güçleri ortasında şiddetli çatışmalar yaşandı, ülkede siyasi ve etnik tansiyon arttı.
Brown Üniversitesinin BM için yaptığı çalışmada, işgalde sivil kayıplarının 275 bin ila 306 bin civarında olduğu Anlatım ediliyor lakin resmi olmayan sayılara nazaran savaşta hayatını kaybeden sivil sayısının 500 bine yakın olduğu kestirim ediliyor.
ABD’nin savaşta 4 bin 431 askeri öldü, 31 bin 994 askeri yaralandı. Amerikan ordusunun 8 yıllık etkin savaşının hazineye maliyetinin 1,5 trilyon dolardan Çok olduğu belirtiliyor.
Irak işgalinin nedeni üzerine olduğu üzere sonuçları üzerine de fazlaca münakaşa bulunuyor.
İşgalin maliyetinin yanı Dizi birçok uzman, savaşın Irak’taki siyasi ve mezhepsel tansiyonları artırdığını, ülkeyi istikrarsızlaştırdığını ve ABD’nin prestijine ziyan verdiğini savunuyor.
İşgal, bölgedeki istikrarsızlığı artırdı
Öte yandan işgalin, bölgedeki istikrarsızlığı artırdığı, terör örgütü DEAŞ üzere radikal kümelerin yükselişine neden olduğu, PKK üzere terörist örgütlerin aktiflik alanının genişlemesine İmkan tanıdığı bölgedeki gelişmelerle görülüyor.
İşgalin ikinci yılında Irak’ta çıkarılan anayasa ile ırak Kürt Bölgesel İdaresi ilan edildi, bölgede milletvekilliği ve cumhurbaşkanlığı seçimleri yapılmaya başlandı.
İşgal, Irak’taki siyasi ve mezhepsel ayrışmalar, ABD’nin Hariç siyaseti ve Orta şark üzerinde uzun vadeli tesirleri olan Kıymetli bir Hadise olarak anılıyor.
2011’de çekilen ABD 2014’te Geri dönmek zorunda kaldı
ABD’de 2008 seçimlerini kazanan eski reis Barack Obama’nın seçim vaatlerinden biri ırak savaşını bitirip Amerikan askerlerini ülkeden çekmekti.
Obama bu vaadini 2011’de gerçekleştirdi ve Irak’taki askerlerinin Aka bir çoğunluğunu çekti lakin 2014’te DEAŞ’ın yükselişiyle Birlikte Obama tekrar bu ülkeye asker göndermek zorunda kaldı.
DEAŞ terör örgütü evvelce Suriye’de varlık gösterirken 2014’te başta Musul olmak üzere ülkenin orta bölümlerinin Aka bir kısmını işgal etti ve başşehir Bağdat’a gerçek ilerlemeye başladı. Bu durum, ırak hükümeti ve memleketler arası cemiyet tarafından Aka bir tehdit olarak değerlendirildi. Bu nedenle ABD idaresi, Irak’a tekrar müdahale etme kararı aldı.
ABD öncelikle hava taarruzlarıyla DEAŞ amaçlarını vurdu lakin daha sonra Aka ölçüde komuta denetimini kaybeden ırak ordusuna lojistik ve eğitim takviyesi vermek üzere ülkeye asker sevk etti.
DEAŞ, 2017’den itibaren ırak ve Suriye’de Aka ölçüde hezimete uğratıldı lakin hala Irak’ta resmi sayılara nazaran 2 bin 500 ABD askeri bulunuyor.
Irak işgaline yol açan Askeri Sıkıntı Kullanma Yetki Yasası Kongrede
ABD, 2017 Ulusal Emniyet Strateji Evrakı ile 2018 Ulusal Savunma Strateji Dokümanlarında, terörle uğraşın artık bir öncelik olmadığı, Washington için Çin ve Rusya ile “büyük güç” rekabetinin daha öncelikli olduğu vurgulandı.
Bu strateji dokümanları ışığında hem eski reis Donald Trump hem de var reis Joe Biden, Çin’i çevrelemek üzere Hint-Pasifik bölgesine tartı verdi.
Biden, Ağustos 2021’de Afganistan’dan büsbütün çekildi ve Afganistan savaşının bittiğini resmen ilan etti.
Ancak ABD hala Irak’ta DEAŞ ile gayret kapsamında münferit operasyonlar düzenliyor, ırak ordusuna taktiksel dayanak ve eğitim veriyor.
Biden idaresi de Obama ve Trump idareleri üzere 2002’de Bush’a Irak’ı işgal imkanı veren “Askeri Güç Kullanma Yetki (AUMF)” yasasını ırak ve Suriye’deki askeri faaliyetlerine yasal destek olarak kullanıyor.
Bu Yasa Amerikan kamuoyunda Orta Doğu’da sonu gelmeyen savaşların müsebbibi olarak görülüyor ve kaldırılması yıllardır Kongrede tartışılıyor.
16 Mart 2023’te ilgili yasanın ABD liderine verdiği yetkiyi Geri Meydan bir tasarı Senato genel Konseyine getirildi.
Tasarı ön oylamada 27’ye karşı 68 oyla kabul edildi ve tasarının Senatoda bu hafta en son oylaması yapılacak.
Senato Hariç İlgiler Komitesi, nihayet üç yılda iki Kez yetkinin feshedilmesi için oy kullandı.
Yetkinin yürürlükten kaldırılması için Temsilciler Meclisi ve reis Joe Biden’ın da onayından geçmesi gerekiyor.
Tasarıyı destekleyenler, 2002 yılında alınan kararın artık geçerli olmadığını ve ABD’nin Irak’taki askeri varlığının sona ermesi gerektiğini savunuyor.
Ancak ABD’nin askeri dayanağı olmadan ırak ordusunun ülke güvenliğini sağlayıp sağlayamayacağı hala münakaşa konusu.
İşgalin 20’nci yılında ırak hala siyasi ve Emniyet meseleleri ile karşı karşıya ve ülkede hala terör faaliyetleri, etnik ve mezhepsel tansiyonlar yaşanıyor.
Irak’ta siyasi kırılganlığın yanı Dizi ekonomik ve güç güvenliğine yönelik risklere de dikkat çekiliyor.
Dünyanın Kıymetli petrol kaynaklarına sahip ve anne gelir kaynağı petrol olan Irak’ta ABD işgaliyle başlayan istikrarsızlık ve çatışma sonucunda petrol sanayisinde düşük üretim kapasitesi, yetersiz altyapı ve yolsuzluk nedeniyle Önemli sıkıntılar yaşanıyor.
Hem sivil kayıpları hem de maliyeti itibariyle ağır sonuçları olan işgalden 20 Yıl sonra bile Irak’ın geleceği konusunda Emniyet ve siyasi istikrar kaygıları sürüyor.
Yorum Yok