Kâr maksadı gütmeyen global bir anket kuruluşu olan Gallup International, Şubat ayında, Irak’ın 18 vilayetinden Ulusal yapıyı temsil eden 2024 kişinin katıldığı bir kamuoyu araştırması yaptı.
Irak’ın şu anki durumu ile ABD işgali öncesindeki hali ortasındaki ayrım sorulduğunda, ankete katılanların yüzde 60’ı şu Lahza durumun daha Kötü olduğunu, yüzde 40’ı ise daha düzgün olduğunu söyledi.
Irak’ta nüfusun çoğunluğunu oluşturan Şii Arapların 2003 yılından sonra siyasette tartı kazanması, ülkenin Sünni Arap, Kürt ve öbür azınlık toplumlarından halkta rahatsızlık yarattı.
Bu mezhebe dayalı ayrılıklar, kamuoyu araştrmasına da yansıdı. mesela Iraklı Sünni Müslümanların yaklaşık yüzde 54’ü Saddam Hüseyin vaktinde hayatlarının daha yeterli olduğunu söyledi.
Bu karamsar değerlendirmelere rağmen anket birtakım ilerlemelere de işaret ediyor. mesela iştirakçilerin yalnızca üçte biri bugün “Irak yoksul bir ülke” diyor.
Oysa Gallup’un 2003 yılında Irak’ta yaptığı ve tıpkı soruyu sorduğu bir ankette, iştirakçilerin üçte ikisinin ülkeyi “fakir” olarak nitelendirmişti.
Anbar vilayetinde yaşayan 45 yaşındaki bir şahıs araştırmacılara “Durumun düzgüne mi berbata mi gittiğini kıymetlendirmek Fazla sıkıntı. Değişiklikler ümit veriyor ve ekseriyetle geçmişi unutuyoruz. iktisat gelişmiş olabilir lakin üretim ve güvenlikte geriledik” dedi.
ABD ve birtakım müttefikleri, 2003 yılında, Irak’ı, ülkede kitle imha silahları bulunduğu ve Saddam Hüseyin rejiminin global güvenliğe yönelik bir tehdit oluşturduğunu savunarak işgal etmişti.
Fakat işgalden sonra ülkede hiçbir kitle imha silahı bulunmadı. Cenk Çehre binlerce Iraklının vefatına ve ülkede bir türlü sonu gelmeyen bir istikrarsızlığın hâkim olmasına yol açtı.
ABD idaresinin işgali legalleştirmeye yönelik münasebetleri bir yana, Iraklıların birden fazla savaşın ardında Öbür sebepler olduğuna inanıyor.
Ankete nazaran Iraklıların yüzde 51’i ABD’nin ülkeyi, doğal kaynaklarına el koymak için işgal ettiğini düşünüyor.
Bu his Özellikle de doğal gaz ve petrol bakımından varlıklı, güneydoğudaki Anbar vilayetinde Fazla güçlü.
Bu ortada, Gallup’un anketine katılanların yüzde 29’u, işgalin asıl maksadının Saddam Hüseyin rejimini devirmek olduğuna inanıyor. “ABD’nin taşeron şirketlerinin çıkarları”, “terörle mücadele” ve “Irak’a demokrasiyi getirmek” üzere işgal sebebi seçenekleri Fazla daha geriden geliyor.
ABD öncülüğündeki işgal başladığında Irak’taki farklı mezheplerden milisler de ortaya çıkan boşluğu doldurmak üzere hareketlendi. Nüfusunun yaklaşık yüzde 60’ı Saddam Hüseyin idaresi tarafından uzun müddettir baskı altında tutulmuş Şiilerden oluşan Irak’taki Güç uğraşında, komşu İran’ın da tesiri arttı.
Bunu kuzeydeki, yeni Irak’ta sesini kaybettiğini hisseden Sünni nüfus içerisinde takviye bulan IŞİD’in ortaya çıkışı ve güçlenmesi izledi. 2014 yılında Irak’taki Sıkıntı gayretinde yeni bir Devre başlamış oldu.
Bağdat’taki Yönetim 2018 yılında, Fazla Aka ABD ve batı askeri takviyesi sayesinde IŞİD’i püskürtmeyi başarınca, bir Cin istikrar tekrar oluştu.
Iraklılar, Gallup’un araştırmasına nazaran, ABD’nin ülkenin geleceğinde nasıl bir rol oynaması gerektiği konusunda farklı eğilimlere sahip.
Ülkedeki ayaklanmaların en yaygın olduğu 2007 yılında170 bini bulan Amerikan askerlerinin sayısı bugün yaklaşık 2500’e kadar inmiş.
Ankete katılanlardan Irak’ın güneyinde yaşayanlar ABD güçlerinin derhal terketmesinden yana eğilim gösterirken, kuzeyde yaşayanlar – Kürdistan bölgesi iç – ülkede bir Cin Amerikan varlığının sürmesi gerektiği görüşünde.
Iraklı Şiilerin yaklaşık yüzde 75’i ABD ve koalisyon güçlerinin ülkeye gelişini Olumsuz buluyor. Siyasi ve askeri olarak Rusya’yı müttefik olarak görmek istiyorlar. Toplumun bu kısmının Tahran ve Moskov ile yakın bağları göz önüne alındığında istikrarsızlığa yatkın bu bölgede, bu eğilim şaşırtan değil.
Ekonomik olarak Çin, aslında klâsik olarak Amerikan tesir alanı içine giren bu bölgede nihayet yıllarda daha görünür bir profil sergilemeye başladı.
Çin kısa müddet Evvel tekrar diplomatik bağlantı kurma kararı Meydan İran ile Suudi Arabistan ortasındaki “yumuşamayı” kamuoyuna duyuran ülke oldu.
Fakat gençler gelecekleri için Fazla umutlu değil. Bağdat sokaklarında 2019 yılında ortaya çıkan Teşrin ya da Ekim Hareketi Fazla Misli bir biçimde bastırıldı.
Iraklıların yüzde 47’si ülkede kalmak ve Irak’ı tekrar inşa etmek istediklerini söylüyor lakin yüzde 25’i yani her dört bireyden biri ülkeyi terk etme isteğinde.
İsmini vermeden araştırmacılarla konuşan bir Iraklı, “Sayıları giderek artan Iraklı gençler, Özellikle de Bağdat’ta yaşayan genç erkekler, Yurt dışında daha uygun bir istikbal kurabileceğini düşünüyor” dedi.
Gelecekle ilgili eğilimleri yaşlara nazaran tahlil ettiğinizde aslında açıkça görülüyor.
18-24 ıslak ortasındaki yaklaşık her üç Iraklıdan biri ülkeyi terk etmek istiyor. Bu da ülkenin siyasi aktörleri ve evvel eski devam eden yolsuzluk konusundaki karamsarlığı yansıtıyor.
Fakat Irak’ın karmaşık yapısı ve gündemini istatistiklere indirgemek yanılgı olur.
Milyonlarca Iraklı için nihayet 20 yıla damgasını vuran şey travma ve kaos oldu.
Yine de bir yandan geçmişin mirasını devralırken, bir yandan da daha uygun bir istikbal kurmak isteyen yeni bir Jenerasyon yetişiyor.
Irak nüfusunun en az yüzde 40’ı 15 yaşın altında. Bu genç jenerasyon ekonomik garanti ve Amel imkanları istiyor, tıpkı vakitte barış ve istikrarı özlüyor.
Irak’ın önderleri ve memleketler arası destekçilerinin bunu görmesi umuluyor.
BBCTürkçe
Yorum Yok