ABD’nin Suriye özel Temsilcisi James Jeffrey, Erbil’de, Rûdaw Araştırmalar Merkezi’nin öncülüğünde düzenlenen “Dönüm Noktaları ve Ortadoğu’nun Geleceği” bahisli 2. Erbil Forumunda konuştu.
Forumun “Türkiye’nin Yüzüncü Yılı: Osmanlı İmparatorluğu’ndan 100 Yıl Sonra” oturumunun konuğu olan Jeffrey, Türkiye’nin 100 Yıl sonrasını pahalandırmak için “uygun İsim olmadığını” belirterek fakat ABD ile Türkiye’nin dünyaya ve birbirlerine bakışını değerlendirebileceğini söyledi.
“Türkiye bölgede Değerli bir aktör, ABD’nin Kıymetli ve güç bir müttefikki” diyen Jeffrey, Türkiye’nin Hariç siyasetini strateji, güç, pozisyon ve defakto formunda dört başlıkta ele alabileceğini lisana getirdi.
Yaklaşık 20 yıldır Türkiye ile çalıştığını lisana getiren Jeffrey, Türkiye’nin coğrafik pozisyonunu uygun değerlendirebilen bir ülke olduğunu vurguladı.
Türkiye’nin bu periyotta Montrö Muahedesi’ni uygulayarak Rusya’nın Ukrayna’yı işgalini engelleme stratejisi izlediğini belirten Jeffrey, “Bu Kıymetli bir stratejiydi. öbür yandan Türkiye’nin Balkanlar, Avrupa ülkeleri, Suriye ve Ortadoğu, Yine de Asya ülkeleri ile ilgileri var” dedi.
Jeffrey, Türkiye’nin ekonomik açıdan Fazla kuvvetli olmasa da askeri açıdan kuvvetli bir ülke olduğunu ve 1950’den beri kuvvetli bir demokrasiye sahip olduğunu belirtti.
“Türkiye meselelerle ve bir ölçüde de düşmanla çevrili bir ülke”
James Jeffrey, şu tabirleri kullandı:
“Türkiye problemlerle ve bir ölçüde de düşmanla çevrili bir ülke. Bunlardan en Aka ikisi, hegemon olmaya özenen İran ve global hegemon olmaya özenen Rusya ki Türkiye’nin 1930’lar ve 1940’lar da iç olmak üzere Ruslala 400 yıllık deneyimi var. Tarihte bu iki taraf ortasında bir Fazla kere savaşlar oldu. Türkiye ayrıyeten Aka zorluklarla karşı karşıya. Türkiye’deki Kürtlerin bir kısmıyla, PKK ile çatışma yaşadı. Bu artık daha Fazla şimal ırak ve Suriye için de bir Sorun haline gelmeye başladı. Yeniden Yunanistan ile Ermenistan ile sıkıntıları var. Bazılarına nazaran bunlar Aka sıkıntılar olmaya bilir fakat Türkiye ülke ve kültür olarak 19. Yüzyıl aklıyla düşünüyor. Yunanistan’ın Türkiye’nin en Aka limanının önündeki adaya asker konuşlandırmasından korkmamalı lakin gelecekte Öbür bir güçle ittifak kurarak 19. yüzyılda olduğu üzere Türkiye’ye baskı yapmasından korkmalı. Türkiye bu bahislerin hepsi yüzünden Daimi tasa içerisinde.”
ABD’nin nihayet 40 yıldır Türkiye ile işbirliği içinde olduğunu PKK’ye karşı uğraşta Ankara’ya dayanak verdiğini lisana getiren Jeffrey, “Türkler bunu anlıyor ve inanıyor. Türkiye hala kuşatıldığını düşünüyor. ABD’nin kendilerine gereğince sempati duymadığını düşünüyor. Bunu anlamamız güç zira hiç onlarla tıpkı durumu yaşamadık” dedi.
Türkiye’nin Avrupa ile Kıymetli ticari ilgileri olduğunu vurgulayan James F. Jeffrey, “Türkiye için ekonomik ticari ilgiler Avrupa Birliği ile Fazla kıymetli. Milyonlarca Türk Avrupa’da çalışıyor. Sorun koronavirüs aşısını geliştiren Avrupa’da yaşayan bir Türk. Münasebetiyle Türkiye Avrupa’ya daha yakın” diye konuştu.
Türkiye’nin hem NATO’nun bir üyesi hem de Avrupa’nın bir pazardaki Değerli ittifakı olduğuna dikkati çeken Jeffrey, “Hiçbir ülke Türkiye üzere Ukrayna’ya takviye olmadı. Türkiye bir yandan savaşta bir yandan Ukrayna’yı desteklerken öbür yanından Rusya ile alakaların sürdüren bir ülke” yorumunu yaptı.
“Türkiye NATO üyeliğine kendisi karar vermeli”
Jeffrey, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 alması, Suriye ve Arap ülkeleri ile izlediği siyasetlere ait bir soruyu kıymetlendirdi.
Türkiye ile Hariç siyasette kimi çelişkiler yaşadıklarını lisana getiren Jeffrey, “Örneğin Türkiye’nin NATO üyeliğine biz değil, kendisi karar vermeli. Yeniden bizce Mısır’da Muhammed Mursi’yi desteklemesi Aka bir küsurdu. Obama idaresi de bu yanılgıyı yaptı” diye konuştu.
James Jeffrey, “Türkiye’yi cezalandırmaya yahut tehdit etmeye çalışırsak kendimizi aptal üzere gösteririz. Zira o Vakit ‘sorun yok’ der ve yaptıklarına devam ederler” dedi.
1990’daki Soğuk Savaş’tan sonra Türkiye’nin paradigmada değişikliğine gittiğini belirten Jeffrey, “Soğuk Savaş’tan sonra ABD gerisinde durmazsa Türkiye yalnız kalacaktı” tabirlerini kullandı.
Jeffrey, Türkiye’nin, Avrupa Birliği’ne entegreyi reddeden yaklaşımlarından Fazla incindiğini söyledi.
ABD’li tecrübeli diplomat şunları söyledi:
“Avrupa Birliği’nin Türkiye’yi Üye yapamadığı konusunda Fazla şey duyduk kuşkusuz, bunun nedenlerinden biri de insanların Türkiye’yi Fazla yoksul görmesiydi. Bu makul bir şey değil. Bundan sonra Müslüman bir gücün Avrupa Birliği’ne Üye olmak isteyip istemediği tartışılabilir fakat en değerlisi, Avrupa Birliği çatışmadan nefret ediyor, savaştan nefret ediyor ve artık Ukrayna’ya askeri bir tahlil bulma konusunda başı belada. Şu anda NATO içinde bunun üzerinde çalışıyorlar.
Hepimizin bildiği üzere Türkiye’nin birkaç cepheden sıkıntılarla başı belada. Birkaç Yıl Evvel ırak ve Suriye’nin birçoklarını Denetim eden IŞİD vardı. Artık Rusya var, İran var. Fakat bunların Türkiye üzerinde gerçek bir tesiri olduğunu düşünüyorum. Yalnızca Avrupa ile değil, ABD ile olan münasebetlerinde de bir tesiri oldığını düşünüyorum. Zira AB üyeliklerini en Fazla destekleyen bizdik.”
“Türkiye’nin Kürtlerle karmaşık bir ilgisi var”
“Türkiye’deki Kürtler bölünmüş durumda” diyen Jeffrey, “Türkiye’nin de Kürtlerle karmaşık bir ilgisi var. Erdoğan geçmiş periyotta yüzde 30 oranında Kürtlerden oy aldı. Bizim hem Türkiye hem de Kürtlere sempatimiz var” dedi.
HDP’yi kastederek, “Meclis’te üçüncü çoğunluğa sahip Kürt siyasi partisi, hala PKK’nin baskı altında. Geçtiğimiz günlerde Erdoğan’ın partisiyle anayasa değişiklikleri konusunda müzakere ettiler fakat, bu partiyle hala uyuşmazlıklar var” diye konuştu.
Jeffrey, “PKK’ye sempati duyan Kürtler ve muhafazakar ile Erdoğan’ın Beyaz Partisine sempati duyan Kürtler ortasında karmaşık bir münasebet. Bu durum nihayet yıllarda değişti zira Beyaz Parti, Erdoğan’ın evvelden yeterli alakalar içinde olduğu şimal ırak Kürtleri de iç olmak üzere Kürtlere karşı Olumsuz bir görüşe sahip olan Milliyetçi devinim Partisi ile ittifak kurdu” değerlendirmesinde bulundu.
James Jeffrey, buna Karşın Beyaz Parti’nin MHP ile ittifak yapmasının Kürtlerle alakalar konusunda “sorunları derinleştirdiğini ve bu bahsin değişeceğini zannetmediğini” söyledi.
“PKK zelzele nedeniyle eylemsizlik önerdi fakat ben bir tahlil oluşacağını zannetmiyorum” diyen Jeffrey, yine bir tahlil süreci konusunda ülkesinin hali hakkında, “Biz hiçbir demokratik ülkenin İç işlerine karışmıyoruz” diye konuştu.
Türkiye’de önümüzdeki günlerde yapılacak seçimler hakkında da konuşan Jeffrey, “Bizim hiçbir Vakit bir partinin iktidarda kalıpta kalmaması konusunda bir stratejimiz olmadı, olmaz. Buna Laf karar verecek olan Türkiye halkıdır” dedi.
Kaynak: Rudaw.net
Yorum Yok